فرش گل برجسته و تاریخچه بافت آن
اولین جرقه تولید فرش گل برجسته در شهر اصفهان و به دستان استاد علی خدادادی زده شد. علی خدادادی در سال 1365 شروع به بافتن این نوع از فرش کرد و نتیجه تلاش حدود 10 ساله این هنرمند اصفهانی، فرشی با نام فرش نقش‌برجسته بوستان را رقم زد. تولید فرش گل برجسته از پیشرفته‌ترین تولیداتی است که با بالاترین کیفیت در ایران و به سراسر دنیا ارسال می‌شود. کاربرد پوشانندگی در بافت فرش‌های ماشینی به سبک قبل حفظ شده است، اما روزبه‌روز بر جذابیت و زیبایی و ظرافت آن افزوده می‌شود.
تغییرات محصولات صنعت فرش ماشینی در چند سال اخیر علاوه بر پیشرفت در ماشین‌آلات و دستگاه‌ها، به تغییرات نقشه و نگاره هم مربوط می‌شود. فرش‌های گل برجسته از مهم‌ترین دستاوردهای زیبا در صنعت فرش هستند که تعداد کمی از تولیدکنندگان جهانی از جمله کشور عزیزمان، توانایی تولید آن را به دست آورده‌اند.
روش تولید فرش طرح هایبالک
فرش گل برجسته از دو نوع خاب تشکیل شده است. این دو نوع نخ بسته به نوع فرش ماشینی، نخ اکریلیک و هایبالک می‌باشند که بیش از 80 درصد کل الیاف فرش را تشکیل می‌دهند. شاید فکر کنید فرش گل برجسته دستگاه بافندگی مخصوص به خود را دارد، اما این‌گونه نیست. همان دستگاه‌هایی که برای بافت فرش ساده استفاده می‌شود، برای بافت فرش گل برجسته هم استفاده می‌شود. هیچ دستگاه فرش ماشینی در دنیا وجود ندارد که فرش را به‌صورت برجسته تولید کند.
زمانی که بافت فرش انجام شده و فرش در راستای خط تکمیل فرش از روی حوضچه‌های آهار عبور کرده و آهار داده می‌شود، پشت فرش کاملاً خیس می‌شود. پس از عبور از قسمت خشک‌کن که به‌صورت حرارت غیرمستقیم می‌باشد، فرش از رویه غلتک‌های داغ عبور می‌کند و نخ‌های هایبالک به‌کاررفته در فرش دقیقاً همان جا به حرارت ناشی از خشک‌کن واکنش نشان داده و کمی منقبض و جمع می‌شوند. فرشی که در پایان خط تکمیل ملاحظه می‌کنید، همان فرش گل برجسته‌ای است که در فروشگاه‌ها و نمایشگاه‌های فرش ماشینی می‌بینید.
ویژگی فرش‌های گل برجسته نگین مشهد هلال
تفاوت فرش گل برجسته با ساده آن، در نخ خاب به کار گرفته شده در بافت آن است. همان‌طور که اشاره شد، در بافت فرش گل برجسته از دو نوع خاب با نام‌های اکریلیک هیت ست شده و هایبالک هیت ست استفاده شده است. قرارگرفتن این دو نوع نخ به علت ویژگی متفاوتی که دارند، در مرحله پرداخت موجب به‌وجودآمدن پستی‌وبلندی در سطح فرش خواهد شد. فرش‌های گل برجسته به دلیل شانه و تراکم بالایی که دارند نازک بوده و در قسمت‌های برجسته ضخامتی حدود 7 تا 9 میلی‌متر دارند که کمتر از بافته‌های 700 شانه یا 500 شانه است.
به دلیل اینکه اکثر مشتریان فرش‌های گل برجسته محصول انتخابی را صرفاً برای زیباسازی دکور و استفاده در قسمت پذیرایی خریداری می‌کنند، به قطر و ضخامت فرش کمتر از زیبایی اهمیت می‌دهند. به‌طورکلی می‌توان ویژگی‌های فرش‌های گل برجسته را به‌صورت موردی این‌چنین بیان کرد:
- فرش هایبالک نام دیگر فرش‌های گل برجسته است که تفاوت ارتفاع قسمت‌های برجسته و فرورفته آن، در حدود 1 میلی‌متر است.
- همین کوتاهی و بلندی برخی بافت‌ها است که موجب تمایز این محصول با سایر فرش‌ها شده است.
- بهترین عناصر زیباسازی در کنار فرش‌های گل برجسته، تابلوفرش‌های گل برجسته متناسب با طرح و رنگی هماهنگ با دکوراسیون است. دستگاه تولید این محصول، دستگاهی پیشرفته و مدرن است که برای بافت محصولاتی با تراکم 3600 مورداستفاده قرار می‌گیرد. فرش‌های گل برجسته از الیاف هیت ست شده تهیه شده‌اند که الیاف در این فرآیند خاصیت ضد حساسیت، مقاومت در برابر حرارت، شست و شو، کوبیدگی و غیره را به خود می گیرند.
فرش ماشینی سه‌بعدی یا گل برجسته قطعاً بی‌نظیرترین هنر در فرش دستباف است. تفاوت فرش دستباف سه‌بعدی با فرش دستباف ساده در نوع چله‌کشی آن است.
مزایای فرش سه بعدی
- زیبایی و ظرافت بی‌نظیر: مهم‌ترین مزیت فرش گل برجسته، زیبایی و ظرافت بی‌نهایت آن است. فرش‌های گل برجسته به حدی چشم نوازند که از آن‌ها به‌عنوان تابلوفرش استفاده می‌شود.
- تراکم بالای گره‌ها: هم فرش دستباف و هم فرش ماشینی گل برجسته، تراکم زیادی دارند و به همین دلیل لطافتشان بیشتر از فرش‌های کم‌تراکم است.
- تنوع زیاد فرش ماشینی گل برجسته: استفاده از الیاف مختلف و بازبودن دست طراح در ایده‌پردازی در این فرش‌ها باعث شده است که تنوع فرش ماشینی گل برجسته زیاد باشد.
معایب فرش گل برجسته
هر محصول جدیدی که تولید می‌شود، تا در مرحله آزمون‌وخطا قرار نگیرد ممکن است دارای اشکالاتی باشد. فرش گل برجسته هم از این قاعده مستثنی نیست.
- قیمت فرش هایبالک و نگه داری سخت فرش دست باف گل برجسته
قیمت این نوع از فرش به ویژگی‌های زیادی بستگی دارد اما عموماً به دلیل الیاف خاصی که در آن به کار گرفته می‌شود، شانه، تراکم، بافت ریز، طرح و نقش به‌روز گران‌قیمت‌تر از سایر فرش‌ها هستند و به همین دلیل نیاز به نگهداری و مراقبت ویژه دارند. این موضوع باعث می‌شود نتوانید در جاهای پر رفت‌وآمد از آن استفاده کنید و مجبور خواهید بود فرش را در جایی پهن کنید که مورداستفاده روزمره قرار نگیرد.
- تمیزکردن سخت فرش ماشینی سه بعدی
اگر جنس الیاف فرش خوب نباشد، تمیزکردن قسمت‌های برجسته فرش بسیار سخت می‌شود و در آن گردوخاک و آلودگی باقی می‌ماند. پس یا باید مطمئن شوید فرشی که می‌خرید از الیاف با کیفیت بافته شده است و یا باید زمان زیادی را صرف تمیزکردن آن کنید.
چگونگی شست‌وشوی فرش‌های گل برجسته
این نوع محصولات به دلیل ظرافت بالا بسیار حساس هستند، بنابراین بهتر است قبل از خرید فرش گل برجسته از نحوه نگهداری آن‌ها آگاه شوید.
- در صورت ریختن مایعات روی فرش، برای تمیز نگه‌داشتن از دستمال مرطوب استفاده کنید.
- برای خشک‌کردن فرش بعد از شست‌وشو، از قراردادن فرش در مقابل نور خورشید جلوگیری کنید.
- شست‌وشوی فرش خود را به قالیشویی معتبر بسپارید.
عرضه و تقاضای فرش گل برجسته؛ حدود 50 درصد بازار فرش را در اختیار گرفته و تمایل به خرید آن رو به افزایش است. شرکت نگین مشهد هلال از جمله برندهای معروف ایرانی است که از لحاظ تولیدات داخلی و خارجی به‌خوبی عمل کرده است.
